Centrum Praw Kobiet ponownie bez pieniędzy z resortu Zbigniewa Ziobry. „Boję się o los kobiet”

Ministerstwo Sprawiedliwości już drugi rok z rzędu odmówiło dofinansowania Centrum – organizacji, która od 22 lat wspiera kobiety, które padły ofiarą przemocy. Ministerialne pieniądze dostaną za to liczne Caritasy oraz fundacja asystenta Kornela Morawieckiego, który – według doniesień medialnych – może mieć problemy z wymiarem sprawiedliwości.

Do 2016 roku Centrum Praw Kobiet działało - i pomagało ofiarom przemocy dzięki dotacjom z ministerstwa sprawiedliwości — Do 2016 roku Centrum Praw Kobiet działało – i pomagało ofiarom przemocy dzięki dotacjom z ministerstwa sprawiedliwości

Do 2016 roku Centrum Praw Kobiet działało i pomagało ofiarom przemocy dzięki dotacjom z ministerstwa sprawiedliwości
Zdaniem prezeski CPK odmowa resortu sprawiedliwości jest motywowana politycznie i ideologicznie
Centrum bezwzględnie popiera konwencję antyprzemocową co do której obecny rząd jest mocno sceptyczny
Resort sprawiedliwości zapewnia, że żadne względy pozamerytoryczne nie przesądziły o przyznawaniu pieniędzy
Jak wyjaśnia rzecznik ministerstwa, komisja konkursowa nie wiedziała o tym, że dyrektor jednej z obdarowanych fundacji może mieć problemy z prawem

Konkurs ministerstwa ogłoszono w ramach obowiązków, jakie na państwa nakłada unijna dyrektywa, która wymaga, by ofiary przemocy, osoby pokrzywdzone oraz ich rodziny dostały od państwa specjalistyczną, bezpłatną i poufną pomoc. – Tym właśnie zajmujemy się od ponad 20 lat – mówi Onetowi prezeska Centrum Praw Kobiet, Urszula Nowakowska. – O ile poprzednia odmowa ministerstwa uzasadniona była tym, że pomagamy tylko kobietom, to tym razem żadnego uzasadnienia nie dostałyśmy. Będziemy o nie wnioskować – dodaje. – Problem jednak w tym, że coraz wyraźniej widać, że obecne władze wyraźnie nas dyskryminują. A tym samym, dyskryminują także kobiety, które doznają przemocy, które nam zaufały i tym, które chciałyby korzystać z naszej pomocy.

Jak wyjaśnia Nowakowska, Centrum ma ponad dwie dekady doświadczeń w pomaganiu potrzebującym kobietom. – My to doświadczenie mamy, w przeciwieństwie do wielu organizacji, które dostały dofinansowanie z MS. Mamy klientki, które chcą korzystać z naszej pomocy. Pomogłyśmy wielu dziesiątkom tysięcy pokrzywdzonych, między innymi dzięki dotacjom z resortu sprawiedliwości. Ale przy podejściu obecnych władz, obawiam się o nasz dalszy byt i tym samym o los kobiet, które nam zaufały i szukają u nas pomocy – kwituje prezeska CPK.

Pieniądze tylko dla „prawomyślnych”?

Ministerstwo rozdzieliło między 30 organizacji blisko 16 milionów złotych. CPK wnioskowało o około 400 tysięcy w Warszawie, nieco mniej w Łodzi, Wrocławiu i Gdańsku, gdzie ma swoje siedziby. Resort Zbigniewa Ziobry już po raz drugi odmówił Centrum przyznania pieniędzy. Gdy rozdzielano dotacje na rok 2016, ministerstwo uzasadniało, że Centrum pieniędzy nie dostanie, bo… pomaga tylko kobietom, więc zbyt mocno zawęża kryteria. Tyle że – zgodnie ze wszystkimi statystykami – przemoc domowa dotyka głównie kobiet. W tym roku uzasadnienia ogóle brak. – Nie jesteśmy w stanie wytłumaczyć tego inaczej niż względami politycznymi – mówi prezeska CPK. Zdaniem Urszuli Nowakowskiej, resort sprawiedliwości, dzieląc pieniądze, wyraźnie premiował organizacje o profilu katolickim. – To jest oczywiste, to wspieranie określonej optyki i centrum. – My od początku angażowałyśmy się w konwencję antyprzemocową, która, jak wiadomo, obecnemu rządowi się nie podoba. Tym samym, zapewne, nie podobamy się także my – mówi Nowakowska.

Konwencja antyprzemocowa, ratyfikowana przez Polskę w 2015 roku została podpisana przez prezydenta Bronisława Komorowskiego właśnie w warszawskiej siedzibie Centrum Praw Kobiet.

Co dalej z Centrum Praw Kobiet?

Prezeska CPK pytana o przyszłość bez ministerialnych pieniędzy próbuje być optymistką. – Chcę wierzyć, że przetrwamy, i że Centrum Praw Kobiet nie będzie ofiarą rządowego programu „rozwoju społeczeństwa obywatelskiego”. Chcę wierzyć, że wśród rządowych priorytetów nie ma niszczenia organizacji, które postrzegane są jako „nieprawomyślne” – mówi prezeska Centrum. – Mamy nadzieję, że wesprą nas samorządy, choć to naszych potrzeb nie wyczerpuje. Brakuje nam pieniędzy na czynsz, opłacenie osoby pierwszego kontaktu, prawników, psychologów i innych specjalistów. Trudno organizacji, do której co roku zwraca się kilka tysięcy kobiet proszących o pomoc opierać się wyłącznie na pracy wolontariuszy – mówi Nowakowska. Jak dodaje, potrzebne są też pieniądze na pokrycie kosztów czynszu i innych niezbędnych wydatków administracyjnych. – Do tego dochodzą koszty prowadzenia schroniska dla ofiar przemocy – wylicza Nowakowska. – Liczymy na wsparcie od indywidualnych dobroczyńców oraz biznesu. Obawiamy się jednak, że wzorem Węgier i Rosji przedsiębiorcy mogą obawiać się wspierać organizacje, które nie nalezą do ulubieńców władzy – wyjaśnia prezeska Centrum.

Kłopoty także w innych miastach

Jak wyjaśnia prawniczka z łódzkiego oddziału CPK, Anna Głogowska-Balcerzak, sytuacja w centrum Polski także jest wyjątkowo trudna. – W Łodzi od listopada, co prawda, nie musimy płacić za lokal, który wynajmujemy od miasta, ale i tak pieniędzy brakuje na wszystko. Chciałyśmy zatrudnić choćby prawniczkę i psychologa, nie udało się. Nadal pracują, ale jako wolontariuszki, za co jesteśmy im bardzo wdzięczne.

Jak dodaje Głogowska-Balcerzak, także na zasadach wolontariatu działa łódzki sekretariat Centrum. – A tu potrzebna byłaby osoba na stałe, która byłaby pierwszym kontaktem dla pokrzywdzonych kobiet. To bywają strasznie ciężkie przypadki, kobiety bite przez lata, które boją się o swoje życie. Dla nich taka osoba na stałe byłaby bardzo cenna – tłumaczy.

Zdaniem prawniczki z łódzkiego oddziału Centrum, podejście obecnej władzy do problemu przemocy domowej jest trudne do zaakceptowania. – Można odnieść wrażenie, że rządzący chcieliby, by te sprawy załatwiać „w czterech ścianach”. By ofiary przemocy nie domagały się zbyt głośno swoich praw, by siedziały cicho. I to się przenosi na podejście służb do tego problemu – mówi Głogowska-Balcerzak.

Dla kogo są ministerialne pieniądze?

Na swojej stronie resort sprawiedliwości wymienia listę podmiotów, którym przyznano dotacje. Wśród 30 organizacji są cztery oddziały Caritasu z różnych województw, Stowarzyszenie Pedagogów i Psychologów „Macierz”, które – jak informują sami założyciele – powstało: „jako konkretna odpowiedź na wezwanie Ojca Świętego Jana Pawła II”. Dalej, na stronie internetowej Stowarzyszenia czytamy, że w swojej pracy „Macierz” opiera się „na chrześcijańskim systemie wartości”. Wśród obdarowanych przez ministerstwo jest również Katolickie Stowarzyszenie Pomocy Osobom Potrzebującym „Agape” oraz – i to chyba organizacja najciekawsza – Fundacja Promocji Mediacji i Edukacji Prawnej „Lex Nostra”.

Fundacja… od wszystkiego

W statucie fundacji Lex Nostra wyczytać można, że zajmuje się ona… praktycznie wszystkim. Od promocji mediacji i odciążania tym samym sądów, przez ekologię, ochronę przyrody, pomoc niepełnosprawnym, ofiarom firm ubezpieczeniowych, ofiarom publicznego systemu ochrony zdrowia, pomoc kombatantom… Wreszcie – fundacja chce także walczyć o obronność państwa, podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej oraz o pielęgnowanie polskości. Równocześnie fundacja chce także wspierać mniejszości narodowe i etniczne oraz dbać o wypoczynek dzieci i młodzieży. Jej dyrektorem jest Maciej Lisowski, asystent społeczny posła Kornela Morawieckiego. Lisowski, rocznik 1977 sam siebie przedstawia jako dziennikarza, autora lub współautora wielu książek oraz publikacji prasowych. Jest współwłaścicielem kancelarii prawniczej, także o nazwie Lex Nostra a według doniesień tygodnika „Polityka”, Lisowski ma mieć też wyrok karny za oszustwa.

Od niedawna dyrektor fundacji Lex Nostra pojawia się w TVP jako ekspert i prawnik, bywa na spotkaniach Solidarnych 2010, spotyka się z Solidarnością Walczącą oraz Ruchem Kontroli Wyborów, blisko związanym z PiS.

Co przesądziło o przyznaniu pieniędzy?

Rzecznik resortu sprawiedliwości Sebastian Kaleta, pytany o przyczyny, dla których Centrum Praw Kobiet nie dostało ministerialnej dotacji, wyjaśnia, że inne organizacje lepiej wypełniły wymagania, jakie stawiała komisja konkursowa. – Inny podmiot, który startował w konkursie, przedstawił bardziej kompleksową ofertę, czyli możliwość szerszej pomocy dla osób pokrzywdzonych – mówi Onetowi Kaleta. – Chcę też zaznaczyć, że każda kobieta, pokrzywdzona przemocą domową może zwrócić się o pomoc do każdego z 86 punktów w 75 miastach. Tam działają organizacje, które uzyskały dotacje, ich pełna lista i adresy dostępne są na stronie ministerstwa sprawiedliwości.

Kaleta dodaje, że w tej edycji konkursu komisja wybrała organizacje w taki sposób, by w jak największym stopniu zniwelować tak zwane białe plamy na mapie pomocy. – Chodził o to, by zlikwidować miejsca, w których osoby pokrzywdzone nie mogą liczyć na żadne wsparcie – wyjaśnia rzecznik ministerstwa sprawiedliwości. – Przecież niezadowolenie jednej organizacji, której nie przyznano pieniędzy z resortu, nie musi oznaczać, że wyniki konkursu można zakwestionować – dodaje.

Zapytaliśmy rzecznika resortu, na jakiej podstawie pieniądze dostała fundacja Lux Nostra, której dyrektor nie jest prawnikiem i – według części mediów – ma problemy z wymiarem sprawiedliwości. – O żadnych zarzutach i żadnym wyroku resort, oczywiście, nie wiedział – wyjaśnia Kaleta. Jak dodaje, pomoc osobom pokrzywdzonym nie musi być świadczona osobiście przez osobę, która jest dyrektorem danego podmiotu. – Choć bez wątpienia powinna ona spełniać najwyższe standardy – mówi.

Kaleta zapewnia, że podczas rozdzielania pieniędzy nikt nie brał pod uwagę tego, że dyrektor fundacji Lux Nostra jest asystentem społecznym Kornela Morawieckiego, ojca wicepremiera w rządzie PiS-u. – To nie ma żadnego znaczenia, każda oferta oceniana jest niezależnie – zapewnił rzecznik resortu. Odniósł się także do zarzutów, jakoby resort obdarował głównie organizacje o wyraźnie katolickim profilu. – To absolutna nieprawda – przekonuje Kaleta. – Naszą ideą jest chęć niesienia pomocy ofiarom przestępstw, a nie ocenianie, jakie konotacje ideowe mają konkretne organizacje.

W najbliższych miesiącach resort ma rozpisać kolejny konkurs. Zapewne ponownie wystartuje w nim Centrum Praw Kobiet, które od obecnej decyzji resortu nie może się donikąd odwołać.