Pytania i odpowiedzi

Kliknij na dany blok, aby go rozwinąć.

W opisywanej przez Panią sytuacji powinna Pani zawiadomić sąd i kuratora sądowego, o tym, że małżonek nie stosuje się do postanowień wyroku sądu, tzn. dalej nadużywa alkoholu, robi awantury i bije Panią. To będzie podstawą do odwieszenia mu wyroku i wykonania kary pozbawienia wolności.

Zgodnie z treścią art. 75 § 1a Kodeksu karnego, sąd zarządza wykonanie kary jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą, w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.

Jeżeli Pani mąż dalej wszczyna awantury proszę w celach dowodowych wzywać policję i żądać sporządzenia notatki lub założenia Niebieskiej Karty. Proszę policji pokazać wyrok sądu karnego, aby policja miała świadomość, że Pani mąż jest sprawcą przemocy.

Proponuję też, aby wystąpiła Pani z wnioskiem o orzeczenie względem Pani męża obowiązku opuszczenia mieszkania. Zgodnie z art. 11a Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania. Sąd rozpozna sprawę w postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie w tego typu przypadkach zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Postanowienie staje się wykonalne z chwilą ogłoszenia go i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności. Do wykonania obowiązku orzeczonego na podstawie przepisów art. 11a Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu.

Obawiam się, że bardzo trudno będzie pomóc Pani siostrze, jeśli ona samodzielnie nie podejmie działań zmierzających do ukarania męża za stosowanie przemocy psychicznej i fizycznej. Nie ma nic bardziej demoralizującego dla sprawcy przemocy, niż brak reakcji ze strony ofiary, jej najbliższych i właściwych służb.

Oto kilka podstawowych informacji, które powinna Pani przekazać swojej siostrze:

(1) Znęcanie się nad członkiem rodziny jest przestępstwem z art. 207 Kodeksu karnego. To przestępstwo jest ściganie z urzędu, co oznacza, że policja i prokuratura ma obowiązek wszcząć postępowanie karne przeciwko sprawcy przemocy, jeśli ma informację (nie ważne od kogo i jak uzyskaną) uzasadniającą podejrzenie, że w danej rodzinie dochodzi do znęcania się. Oznacza to także, że każdy z nas – w tym Pani – ma społeczny obowiązek informowania policji lub prokuratury o tym, iż ma podejrzenie, że w danej rodzinie dochodzi do takich sytuacji. Do wszczęcia postępowania karnego przeciwko sprawcy przemocy nie potrzeby jest żaden wniosek czy zgoda osoby doświadczającej przemocy.

(2) Jeśli chciałaby Pani poinformować policję lub prokuraturę o tym, co dzieje się w domu siostry może Pani złożyć pisemne lub ustne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. W takim piśmie proszę krótko opisać, co Pani widziała i co Pani wiadomo jest o przemocy w tej rodzinie.

(3) Proszę także przekonać siostrę, aby wzywała policję ilekroć mąż zaczyna zachowywać się wobec niej agresywnie. Policjanci mają obowiązek przyjeżdżać na każde wezwanie! Jeśli policjanci odmawiają przyjazdu, a niestety często tak się zdarza – należy im przypomnieć o obowiązkach zawodowych i poinformować, że niedopełnianie przez nich obowiązków służbowych jest przestępstwem!

(4) Proszę poinformować siostrę, że powinna żądać od policjantów, aby podczas każdej z interwencji w jej domu sporządzali specjalny protokół tzw. Niebieską Kartę. Zgodnie z art. 9d Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę Niebieskie Karty i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Wszczęcie procedury Niebieskiej Karty następuje zaś przez wypełnienie formularza Niebieska Karta w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. Zgodnie z § 10 Rozporządzenia Rady ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta, wszystkie działania podejmowanie wobec rodziny dotkniętej przemocą są dokumentowane, a w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumentacja ta przekazywana jest organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego.

(5) Pani siostra powinna także złożyć na policji lub w prokuraturze wniosek o ściganie męża za stosowanie wobec niej gróźb bezprawnych. Grożenie pozbawieniem życia jest przestępstwem ściganym z art. 190 Kodeksu karnego.

(6)  Jeśli mąż swoim rażącym zachowaniem uniemożliwia Pani siostrze normalne mieszkanie, może ona wystąpić do sądu cywilnego z pozwem o eksmisję. Zgodnie z art. 11a ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.

Należy pamiętać, że nie ma znaczenia do kogo należy lokal zajmowany przez sprawcę przemocy i jego ofiarę.

Możemy wystąpić o eksmisję w postępowaniu karnym lub cywilnym.

1. Postępowanie cywilne

Pozew o eksmisję należy wnieść do Sądu Rejonowego, Wydziału Cywilnego właściwego na miejsce zamieszkania sprawcy, w dwóch egzemplarzach z załącznikami. Taki wniosek może złożyć współmałżonek dotknięty przemocą w rodzinie jak również inna wspólnie zamieszkująca w tym lokalu osoba. Musimy również dokonać opłaty sądowej w wysokości 200 zł. Jeżeli strona żądająca eksmisji nie jest w stanie wnieść tej opłaty, powinna złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów.
Orzeczenie sądu staje się wykonalne z chwilą ogłoszenia. Eksmisja sprawcy przemocy możliwa jest nawet jeśli jest właścicielem lokalu, współwłaścicielem, najemcą lub gdy przebywa w lokalu bez żadnych do niego praw. Orzeczenie eksmisji w tym trybie nie oznacza, ze eksmitowany traci wyżej wymienione prawa do tego mieszkania, zostają one zachowane, natomiast traci prawo do korzystania z mieszkania i zobowiązuje go do jego opuszczenia. Jeżeli Sąd nakaże opuszczenie lokalu w związku ze stosowaniem przemocy wobec najbliższych, sprawcy nie przysługuje pomieszczenie tymczasowe, ani też lokal socjalny i nie ma zastosowania okres ochronny, w którym eksmisji się nie wykonuje.

Warto również zaznaczyć, że eksmisję sąd może orzec również przy rozwodzie lub separacji! Sąd nie orzeknie eksmisji w wyroku rozwodowym w przypadku, gdy prawo do lokalu stanowi odrębny majątek sprawcy przemocy. Aby przy wykonywaniu eksmisji wyłączone było stosowanie przepisów ochronnych, w wyroku powinna znaleźć się formuła, że eksmisja orzeczona jest w związku z przemocą w rodzinie.

Eksmisja może być orzeczona również na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Zgodnie z art. 11a ust. 1  ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.

Uwaga! Obowiązek opuszczenia mieszkania może zostać orzeczony w stosunku do członka rodziny, a zatem nie tylko współmałżonka, ale również np. dorosłego dziecka, rodzica, czy konkubenta jeżeli stosuje w stosunku do pozostałych domowników przemoc i czyni wspólne zamieszkiwanie szczególnie uciążliwym.

2. Postępowanie karne

W postępowaniu karnym zgodnie z ustawą, w przypadku skazania sprawcy za przemoc przeciwko osobie najbliższej sad może orzec eksmisję takiej osoby z lokalu zajmowanego wspólnie z osoba pokrzywdzoną.

Nakaz opuszczenia lokalu to środek zapobiegawczy. Może być zastosowany w postępowaniu przygotowawczym na wniosek Policji albo z urzędu. Jeżeli wobec oskarżonego, zatrzymanego na podstawie art. 244 § 1a lub 1b, zachodzą podstawy do zastosowania środka zapobiegawczego przewidzianego w § 1, Policja niezwłocznie, nie później niż przed upływem 24 godzin od chwili zatrzymania, występuje z wnioskiem do prokuratora o zastosowanie tego środka zapobiegawczego; wniosek powinien być rozpoznany przed upływem 48 godzin od chwili zatrzymania oskarżonego.

Nakaz opuszczenia lokalu stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeżeli nie ustały przesłanki jego stosowania sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, na wniosek prokuratora, może przedłużyć jego stosowanie na dalsze okresy, nie dłuższe niż 3 miesiące. Wydając postanowienie o nakazie opuszczenia przez oskarżonego lokalu mieszkalnego można, na wniosek oskarżonego, wskazać mu miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe.

Nakaz opuszczenia lokalu może być również zastosowany jako środek karny oraz środek probacyjny związany z warunkowym zawieszeniem wykonywania kary.

Pomoc w czasie pandemii Pomoc w czasie pandemii