Historia

Początki
Zamysł utworzenia Centrum Praw Kobiet powstał na przełomie 1993 i 1994 roku, gdy założycielka fundacji, Urszula Nowakowska, przebywała na stypendium w Kongresie Stanów Zjednoczonych. Pomysł podzieliłby zapewne losy wielu innych ciekawych i szlachetnych idei, gdyby nie wsparcie, jakiego udzieliła mu Fundacja Marshalla. Jej ówczesna dyrektorka, odpowiedzialna za współpracę z Europą Wschodnią Deborah Harding, nie tylko uznała projekt za wartościowy i interesujący, ale – co szczególnie godne podkreślenia – zaufała założycielce, choć w tamtych dniach nie mogła się ona pochwalić doświadczeniem w prowadzeniu organizacji pozarządowej. Zaufanie to, jak również wysoka ocena merytoryczna projektu, zaowocowały przyznaniem dotacji, która umożliwiła wynajęcie siedziby dla nowej organizacji, wyposażenie jej biura i zatrudnienie trzech kobiet przez okres pierwszych trzech lat, gdy Fundacja Marshalla była głównym sponsorem Centrum Praw Kobiet.

Urszula Nowakowska i Rzecznik Praw Obywatelskich, Adam Bodnar

Pierwsze działania

Fundacja została zarejestrowana w sądzie warszawskim 22 grudnia 1994 roku, a działalność rozpoczęła w styczniu roku następnego. W pierwszym okresie głównym celem i obszarem działalności CPK było inicjowanie zmian ustawodawczych, mających na celu poprawę sytuacji kobiet, a przede wszystkim zagwarantowanie równości kobiet i mężczyzn w życiu społecznym, politycznym i prywatnym. Wkrótce okazało się jednak, że zmiany prawa nie gwarantują zmian w rzeczywistości. Równie ważne i potrzebne są zmiany społeczne i polityczne na wszystkich szczeblach administracji państwowej i samorządowej oraz konkretna pomoc prawna i psychologiczna, bez której wiele krzywdzonych lub dyskryminowanych kobiet nie potrafi skutecznie zabiegać o własne interesy i korzystać z przysługujących im praw.

Deborah Harding, dyrektorka Marshall Foundation, która udzieliła pierwszego wsparcia na uruchomienie Centrum Praw Kobiet

ZapiszZapisz

Zrozumiałyśmy, że aby zmieniać prawo musimy najpierw wsłuchiwać się w głos tych, których ono dotyka. Tylko wówczas możemy tworzyć prawo, które będzie chroniło kobiety przed przemocą i dyskryminacją.

Najważniejsze granty

Centrum Praw Kobiet szybko ewoluowało, rozszerzając zakres swojej działalności i koncentrując się coraz bardziej na tych naruszeniach praw i tych problemach kobiet, które uznałyśmy za najważniejsze: na przemocy wobec kobiet, dyskryminacji kobiet na rynku pracy i ich trudnej sytuacji ekonomicznej. Udało nam się pozyskać innych sponsorów, którzy wspierali nasze działania, a wśród nich były takie Fundacje jak: Fundacja Batorego, Forda, Open Society Institute. CPK jako jedna z nielicznych organizacji kobiecych uzyskała wsparcie z funduszy przedakcesyjnych oraz z PIW Equal na projekt „Praca i Godne Życie dla Kobiet Ofiar Przemocy”, którego było administratorem. Projekt ten był realizowany we współpracy z 11 partnerami, a wśród nich były takie instytucje jak Zakład karny dla Kobiet w Lublińcu oraz Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza. Fundacja jako jedyna w Polsce uzyskała grant instytucjonalny z programu DAPHNE. Dzięki wsparciu Fundacji Levis Straussa, a później również FIO oraz Women’s Word Day of Prayer udało nam uruchomić i przez kilka lat realizować program objazdowego Centrum Praw Kobiet i docierać do kobiet z małych miasteczek i wsi. Fundacji dość szybko udało się pozyskać wsparcie od samorządu m.st. Warszawy na realizację projektów pomocowych takich jak poradnictwo specjalistyczne oraz prowadzenie schroniska dla kobiet ofiar przemocy.

Misja

Naszą misją jest działanie na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn w życiu publicznym oraz w rodzinie. W naszym działaniu kierujemy się przekonaniem, że prawa kobiet są niezbywalną, integralną i niepodzielną częścią fundamentalnych praw człowieka i podstawowych wolności, a przemoc wobec kobiet niezależnie od tego czy sprawcą jest osoba prywatna, grupa społeczna czy państwo, stanowi naruszanie praw człowieka.

Przemoc wobec kobiet rozumiemy szeroko. Obejmuje ona nie tylko przemoc fizyczną, psychiczną i seksualną, ale również niemal niedostrzeganą w Polsce, choć nie mniej dolegliwą, przemoc ekonomiczną. Uważamy, że aby mówić o kulturze demokratycznej nie możemy ograniczać się wyłącznie do wymiaru społecznego i zadowalać się formalnymi gwarancjami równouprawnienia. Musimy zapewnić kobietom i mężczyznom równe szanse i możliwości realizacji ich potrzeb i aspiracji życiowych w sferze publicznej, w pracy i w życiu osobistym.

Działania

W ciągu 27 lat swojego istnienia Fundacja podejmowała najróżniejsze, nierzadko innowacyjne działania, zarówno na scenie krajowej, jak i międzynarodowej – w instytucjach takich jak rząd i Sejm RP, Rada Europy i Parlament Europejski. Jesteśmy również założycielkami i aktywnymi członkiniami kilku organizacji międzynarodowych, wśród których wymienić trzeba przede wszystkim naszego głównego partnera zagranicznego, jakim jest Europejska Sieć Kobiet Przeciwko Przemocy Wobec Kobiet (WAVE). Współpracowałyśmy także m.in. z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), European Women’s Lobby, Women, Law and Development International, Network of East West Women i wieloma innymi organizacjami zajmującymi się prawami kobiet. W Polsce naszymi partnerami były i w większości wypadków w w dalszym ciągu są organizacje kobiece, takie jak Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Ośrodek Informacji Środowisk Kobiecych i Europejska Inicjatywa Feministyczna, Centrum Promocji Kobiet organizacje zwalczające przemoc w rodzinie, jak Niebieska Linia, stowarzyszenia pracodawców oraz wiele innych instytucji i organizacji, w tym m.in. Towarzystwo Humanistyczne, samorządy różnych dzielnic Warszawy i wiele innych lokalnych samorządów, ośrodków kultury, zakłady karne dla kobiet w Lublińcu, szkoły wyższe itd.

Pomoc

Niezależnie od wymienionych w kalendarium konferencji, kampanii społecznych i politycznych, szkoleń, inicjatyw legislacyjnych, filmów, spektakli teatralnych, poradników czy raportów tym, co zajmowało nas najbardziej przez ostatnich 27 lat była codzienna, nierzadko całodobowa, pomoc dla kobiet, które szukały wsparcia osobiście w naszym biurze albo kontaktowały się z nami pocztą elektroniczną, listownie lub telefonicznie. Udzieliłyśmy wielu tysięcy porad prawnych i psychologicznych, udzielałyśmy także pomocy socjalnej i praktycznej: w sądach, na policji i w prokuraturach, w poszukiwaniu dachu nad głową i poszukiwaniu pracy. Nasze pracownice i wolontariuszki brały również udział w ryzykownych „akcjach bezpośrednich”, pomagając naszym klientkom w ucieczce od stosującego przemoc partnera lub w odzyskaniu dzieci. Codzienna pomoc była zawsze i jest po dziś dzień jednym z naszych najważniejszych zadań i przekłada się na inne nasze działania tak w sferze legislacyjnej, jak i edukacyjnej.